Η επερχόμενη επανάσταση της αποκεντρωμένης χρήσης υπολογιστών
Ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις λαμβάνει η νέα τάση της αποκεντρωμένης χρήσης υπολογιστών, η οποία θα μπορούσε να καταστήσει παρωχημένη τη γραφειοκρατική ιεραρχία, τους μεσάζοντες και τους εκάστοτε ρυθμιστές,συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών δικτύων,των τραπεζών, των χρηματιστηρίων, των ηλεκτρονικών εκλογικών συστημάτων, ακόμη και των κυβερνήσεων. Η αποκεντρωμένη χρήση υπολογιστών έχει τη δυνατότητα να αλλάξει ριζικά τον τρόπο της διαδικτυκής σύνδεσης και ανταλλαγής αξιών και πληροφοριών.
Οι περισσότερες υπηρεσίες σήμερα έχουν συγκεντρωτικό χαρακτήρα – διαμοιρασμός φωτογραφιών μέσω κοινωνικών δικτύων, μεταφόρτωση αρχείων σε υπολογιστικό νέφος, αποστολή και είσπραξη χρημάτων. Για την ακρίβεια, είναι ο τρόπος οργάνωσης του κόσμου εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η ιστορία όμως έχει αποδείξει ότι το συγκεντρωτικό αυτό μοντέλο οργάνωσης και διαχείρισης είναι ελλειπές και μη αποτελεσματικό. Η συγκεντρωμένη εξουσία σε λίγα χέρια ενέχει τον κίνδυνο της διαφθοράς, της απληστίας και του χάους.
Η αποκεντρωμένη χρήση υπολογιστών μεταφέρει την εξουσία από τα μεμονωμένα άτομα και τις εταιρείες στην τεχνολογία και τα μαθηματικά, με αποτέλεσμα λιγότερα γενικά έξοδα, περισσότερη ασφάλεια και ανθεκτικότητα και μεγαλύτερη αποδοτικότητα.
Υπάρχουν τρεις τεχνολογίες που έχουν τη δυνατότητα να θέσουν τις βάσεις μιας αποκεντρωμένης υπολογιστικής στοίβας – τα πλεγματικά δίκτυα (mesh networks-αποκεντρωμένη δικτύωση), η αλυσίδα των μπλοκ (block chain-αποκεντρωμένες συναλλαγές) και οι αυτόνομοι πράκτορες (autonomous agents-αποκεντρωμένη λήψη αποφάσεων).
Πλεγματικά δίκτυα. Η παραδοσιακή δικτυακή αρχιτεκτονική του Διαδικτύου είναι ευάλωτη. Υπάρχει ο κίνδυνος τυχαίουή εσκεμμένου πλήγματος, οι χρήστες εξαρτώνται από τους παρόχους τηλεπικοινωνικών υπηρεσιών, ενώ υπάρχει πάντοτε το ρίσκο της παρακολούθησης των χρηστών από τις κυβερνήσεις.
Πρόσφατα, χιλιάδες κόσμου βγήκε στους δρόμους να διαδηλώσει υπέρ της δημοκρατίας στο Hong Kong. Πολλοί από αυτούς χρησιμοποίησαν μία νέα εφαρμογή για να επικοινωνούν μεταξύ τους με μηνύματα μέσω ενός δικτύου που δεν χρησιμοποιεί κόμβους για σύρματο δίκτυο ή πύργους κινητής τηλεφωνίας. Η εφαρμογή FireChat από την OpenGarden απέκτησε 100,000 εγγεγραμμένους χρήστες μέσα σε 24 ώρες και υποστηρίζεται από πλεγματικά δίκτυα.
Τα πλεγματικά δίκτυα είναι διομότιμα δίκτυα που δημιουργούνται από σειριακές συνδέσεις (daisy–chaining) μεταξύ του τηλεφώνου ενός χρήστη, το οποίο λειτουργεί ως router, και των γύρω τηλεφώνων χρησιμοποιώντας Bluetooth ή Wi–Fi. Ο κάθε χρήστης της εφαρμογής δημιουργεί μία επέκταση του Διαδικτύου. Όσες περισσότερες είναι οι συνδεδεμένες συσκευές και οι κόμβοι, τοσο πιο δυνατό γίνεται το δίκτυο. Οι συσκευές δεν μπορούν να ελεγχθούν από κανέναν κεντρικό οργανισμό, δεν υπάρχει ένα κεντρικό IP να μπλοκαριστεί και οι κυβερνήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να το απενεργοποιήσουν. Αυτά τα πλεγματικά δίκτυα λειτουργούν αποκεντρωμένα, είναι αυτοαποκαθιστάμενα και εξαιρετικά ανθεκτικά.
Η χρήση των πλεγματικών δικτύων απογειώθηκε με τη διαδεδομένη χρήση smartphones, όπου δεν απαιτείται επιπλέον υλισμικό, τη multipeer συνδεσιμότητα και την ασύρματη peer–to–peer σύνδεση. Έκτοτε, η επικοινωνία μέσω πλεγματικών δικτύων έχει χρησιμοποιηθεί σε διαδηλώσεις στην Taiwan, το Ιράν, το Ιράκ, το ετήσιο φεστιβάλ Burning Man στην έρημο Black Rock και στο RedHook, μία απομονωμένη γειτονιά στο Brooklyn που έμεινε χωρίς πρόσβαση στο Διαδίκτυο και χωρίς τηλέφωνο, όταν χτύπησε ο τυφώνας Sandy.
Αλυσίδα των μπλοκ. Οι περισσότεροι,πλέον, γνωρίζουν για το Bitcoin, το παγκόσμιο, αποκεντρωμένο κρυπτονόμισμα, το οποίο,παρεμπιπτόντως, έγινε το μεγαλύτερο δίκτυο υπερυπολογιστών. Στην πραγματικότητα, το Bitcoin είναι μία εφαρμογή που στηρίζεται στην επαναστατική τεχνολογία της αλυσίδας των μπλοκ, την πρώτη πρακτική λύση στο Πρόβλημα των Βυζαντινών Στρατηγών, την εξασφάλιση αμοιβαίας εμπιστοσύνη μεταξύ άγνωστων μερών σε ένα μη αξιόπιστο δίκτυο, όπως το Διαδίκτυο.
Η αλυσίδα των μπλοκ είναι, ουσιαστικά, ένα τεράστιο διανεμημένο κρυπτογραφημένο αρχείο, διαμοιρασμένο ανάμεσα στους κόμβους που συμμετέχουν στο δίκτυο, κρατώντας αρχείο κάθε επιτυχημένης συναλλαγής. Η αλυσίδα των μπλοκ διευκολύνει την ιδιοκτησία, την αποθήκευση, τη μεταφορά και την επεξεργασία πληροφοριών χωρίς την ανάγκη μεσάζοντα ή μηχανισμούς μεσολάβησης για επαλήθευση ταυτότητας. Αυτό σημαίνει ότι οι συναλλαγές, η επαλήθευση στοιχείων, η αξιοπιστία, η υπόληψη και η πληρωμή γίνονται μετρήσιμα και προγραμματιζόμενα στοιχεία, ανοίγοντας μία πληθώρα δυνατοτήτων, όπως:
Αποκεντρωμένη ψηφοφορία (π.χ. Agora): οι ψηφοφόροι πληρώνουν ένα ποσό, χρησιμοποιώντας κρυπτονόμισμα, σε λογαριασμό που αντιπροσωπεύει τον υποψήφιο της επιλογής τους και νικητής ορίζεται ο υποψήφιος με το μεγαλύτερο υπόλοιπο.
Αποκεντρωμένη κατοχύρωση όνομα τομέα (π.χ. Namecoin): θα βασίζεται σε ένα μοντέλο κρυπτονομίσματος και θα λειτουργεί ανεξάρτητα από το ICANN.
Αποκεντρωμένη αποθήκευση (π.χ. Maidsafe και Storj): μη αξιόπιστοι κόμβοι θα δουλεύουν συνεργατικά για την ανταλλαγή αποθηκευτικού χώρου και εύρους ζώνης.
Έξυπνα αυτο-επικυρούμενα συμβόλαια για διαμοιρασμό εσόδων (π.χ. Secure Asset Exchange), υπηρεσίες για διασφάλιση και κατοχύρωση των ψηφιακών έργων καλλιτεχνών με καταχώρησή τους στην αλυσίδα των μπλοκ (π.χ. Monegraph), ακόμα και P2P πλατφόρμες ασύγχρονης επικοινωνίας μέσω μηνυμάτων (π.χ. BitMessage και Twister)
Πιστοποίηση εγγράφων (π.χ. Proof of Existence), μία έξυπνη χρήση της αλυσίδας των μπλοκ ως δημόσια ορατή και πιστοποιημένη χρονοσήμανση. Εταιρείες όπως οι Ethereum και BitShares δημιουργούν ήδη τις δικές τους αλυσίδες των μπλοκ, πλατφόρμες και γλώσσες προγραμματισμού, προκειμένου να βοηθήσουν τους προγραμματιστές να δημιουργήσουν αποκεντρωμένες εφαρμογές νέας γενιάς.
Αυτόνομοι πράκτορες. Πρόκειται για φορείς που επιλέγουν οι ίδιοι πώς θα κινηθούν σε ένα περιβάλλον χωρίς την επιρροή από μία κεντρική αρχή.
Με την αποκεντρωμένη χρήση, οι αυτόνομοι πράκτορες θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων, όντας αυτάρκεις οικονομικές μονάδες, σχεδόν σαν μικρο-επιχειρήσεις, χωρίς τη γραφειοκρατία.
Είναι σίγουρο ότι με τη διάδοση της αποκεντρωμένης χρήσης των υπολογιστών, θα προκύψουν νομικές, τεχνικές και κοινωνικές προκλήσεις. Η ανωνυμία, ένα σημαντικό στοιχείο του συστήματος αυτού, θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για παράνομες δραστηριότητες. Με την ανέλιξη των αυτόνομων πρακτόρων, θα προκύψουν θέματα αξιοπιστίας και ευθύνης.
Ταυτόχρονα, όμως, φαίνεται αναπόφευκτη η μετάβαση σε ένα σύστημα που είναι αποκεντρωμένο, διαμοιρασμένο, ανώνυμο, αποτελεσματικό, ασφαλές, χωρίς να απαιτεί άδειες, χωρίς προστριβές, σχεδόν ελεύθερο και χωρίς ένα μοναδικό σημείο ελέγχου.
Καθώς το Internet των Πραγμάτων παίρνει μορφή, εκτιμάται ότι περίπου 50 δισεκατομμύρια συσκευές θα είναι συνδεδεμένες με το Διαδίκτυο μέχρι το 2020. Θα τις διαχειρίζονται αυτόνομοι πράκτορες, θα πραγματοποιούν συναλλαγές με αλυσίδες των μπλοκ και θα συνδέονται μεταξύ τους μέσω πλεγματικών δικτύων.