Το περιοδικό ανοικτής πρόσβασης Engaging Science, Technology, and Society (http://estsjournal.org/ ) ετοιμάζει ένα τεύχος αφιερωμένο στο Blockchain και τις δυνατότητες που προσφέρει για τη δημιουργία μιας νέας υποδομής για τα Κοινά. Στόχος αυτής της ειδικής έκδοσης που ετοιμάζεται, είναι η εμβάνθυνση πάνω στις γνώσεις σχετικά με τις πιθανές προκλήσεις και τις ευκαιρίες των τεχνολογιών blockchain, από τη σκοπιά της επιστήμης της τεχολογίας και της κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο το περιοδικό καλεί όποιους ενδιαφέρονται να υποβάλλουν άρθρα και σχόλια.

Στο βιβλίο News from Nowhere (Morris 1890/2008), ο αφηγητής, William Guest, βρίσκει τον εαυτό του σε μια μελλοντική κοινωνία που βασίζεται στην κοινή ιδιοκτησία και τον δημοκρατικό έλεγχο των μέσων παραγωγής. Η ουτοπική κοινωνία του Morris δεν έχει καμία κεντρική εξουσία, δεν έχει νομισματικό σύστημα και λειτουργεί με αυτόνομο τρόπο, επειδή τα άτομα βρίσκουν ευχαρίστηση στη συλλογική εργασία τους.

Τώρα ας κάνουμε μια γρήγορη προώθηση μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα, και ας αναλογιστούμε την εμφάνιση των ψηφιακών κοινών στην γνώση, στο λογισμικό και στο σχεδιασμού, δράσεις οι οποίες  τιμούν την ανθρώπινη συνεργασία και αναδημιουργούν τρόπους παραγωγής προσανατολισμένους στα κοινά. Σε αυτά τα νέα συστήματα, η αξία δημιουργείται μέσω των συνεισφορών, με το αποτέλεσμα της να είναι τα κοινά, και όχι τα εμπορεύματα. Πρωτοβουλίες όπως τα χιλιάδες έργα ελεύθερου λογισμικού / ανοιχτού κώδικα ή η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, κατέδειξαν την εμφάνιση νέων «χώρων τεχνολογικής-οικονομικής σκοπιμότητας” για ένα νέο είδος κοινωνικής πρακτικής (Benkler 2006: 31). Οι χώροι αυτοί περιλαμβάνουν διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές προτεραιότητες, μιας και το κέρδος, η ισχύς και ο έλεγχος φαίνεται να έχουν λιγότερη σημασία από μια διαδικασία κοινών που είναι προσανατολισμένη στον πυρήνα της αξίας της δημιουργίας (Benkler 2006? Κωστάκης κ.ά. 2013).

Ωστόσο, για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι κοινότητες που είναι προσανατολισμένες στα κοινά έχουν θεσμοθετηθεί γύρω από κεντρικές ή ομόσπονδες δομές, και αυτό έχει σαν πιθανό αποτέλεσμα, μια σειρά από συμβιβασμούς όσον αφορά τη δημοκρατική διακυβέρνηση, την ευελιξία και την ικανότητα τους να εξελίσσονται. Τα ιδρύματα αυτά κυρίως χτίστηκαν για να διευκολύνουν τον συντονισμό των διαφορετικών ομάδων που διαφορετικά δυσκολεύονταν να συντονίσουν τις δράσεις τους, είτε λόγω της κλίμακας τους ή λόγω της έλλειψης κατάλληλων μηχανισμών συντονισμού. Μπορούν επίσης να εξυπηρετούν το σκοπό της εγκαθίδρυσης της εμπιστοσύνης μεταξύ ομάδων που δεν συμμετέχουν σε αρκετά συχνές και επαναλαμβανόμενες αλληλεπιδράσεις. Σήμερα τα παραδοσιακά θέματα που σχετίζονται με την χρήση κοινόχρηστων πόρων θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με την εφαρμογή μιας open source τεχνολογίας, που ονομάζεται «blockchain“.

Με λίγα λόγια το blockchain είναι ένας τύπος μιας διανεμημένης βάσης δεδομένων που διατηρείται από ένα δίκτυο χρηστών και εξαλείφει την ανάγκη για ένα έμπιστο τρίτο μέρος. Η πιο γνωστή εφαρμογή του blockchain, είναι η χρήση του ως δημόσιο λογιστικό βιβλίο για τα ψηφιακά νομίσματα του Bitcoin. Η διαφάνεια και η κατανεμημένη φύση του blockchain καθιστούν ευκολότερο για τις μικρές και μεγάλες κοινότητες να καταλήξουν σε συμφωνία και να εφαρμόσουν καινοτόμες μορφές αυτο-διακυβέρνησης. Η δυνατότητα του blockchain, να καταγράφει κάθε αλληλεπίδραση σε ένα άφθαρτο δημόσιο βιβλίο και η ικανότητα του να κωδικοποιεί ένα συγκεκριμένο σύνολο κανόνων που συνδέει αυτές τις αλληλεπιδράσεις σε συγκεκριμένες συναλλαγές, το καθιστούν ιδανικό για το σχεδιασμό νέων συστημάτων κινήτρων, τα οποία μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από τους παραδοσιακούς μηχανισμούς που βασίζονται στην αγορά.

Χάρη σε αυτές τις νέες τεχνολογίες, μπορούν να προκύψουν εναλλακτικά συστήματα αξίας με βάση τη φήμη, την αξία ή άλλου είδους μετρήσεις, ως εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή βάση των μηχανισμών της αγοράς που επικεντρώνονται μόνο στην οικονομική αξία. Στο εγγύς μέλλον, οι κεντρικοί μεσάζοντες που συντονίζουν τη δράση ενός μεγάλου αριθμού των ατόμων, θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από peer-to-peer συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε ένα περιβάλλον χωρίς την ανάγκη για οποιοδήποτε ενδιάμεσο φορέα για τη διαχείριση της ροής των συνεισφορών. Η αποδέσμευση από την διαμεσολάβηση και η ανεξάρτητη παραγωγή αξίας θα μπορούσε να προωθήσει ένα μεγαλύτερο βαθμό ατομικής αυτονομίας και χειραφέτησης, αλλά με τι κόστος; Στο βιβλίο In Down and Out in the Magic Kingdom (2003), ο Cory Doctorow περιγράφει μια κοινωνία που στηρίζεται στην οικονομία μετα-σπάνης (post-scarcity), όπου το χρήμα έχει σταδιακά αντικατασταθεί από ένα νόμισμα που βασίζεται στην φήμη ως μια νέα έκφραση του πλούτου. Παρά τα προφανή οφέλη, το μειονέκτημα ενός τέτοιου συστήματος είναι ότι κάθε ανθρώπινη αλληλεπίδραση μπορεί δυνητικά να αξιολογηθεί, και έτσι να μετατρέψει κάθε κοινωνική αλληλεπίδραση σε μια οικονομική συναλλαγή -κάτι που θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό για ένα οικοσύστημα προσανατολισμένο στα κοινά, το οποίο υπάρχει ως επί το πλείστον εξαιτίας κοινωνικών και ιδεολογικών αξιών.

Guest editors:

Vasilis Kostakis, Tallinn University of Technology, P2P Lab

Primavera De Filippi, Berkman Center at Harvard University, CERSA/CNRS

Diego Gonzalez-Rodriguez, University Carlos III of Madrid

Διαβάστε περισσότερα εδώ: http://estsjournal.org/announcement/view/6

 

Βιβλιογραφία

Benkler, Y. 2006. The Wealth of Networks: How Social Production Transforms Markets and Freedom. New Haven, CT: Yale University Press.

Doctorow, C. 2003. Down and Out in the Magic Kingdom. New York, NY: Tor Books.

Kostakis, V., M. Fountouklis, and W. Drechsler. 2013. “Peer Production and Desktop Manufacturing: The Case of the Helix_T Wind Turbine Project.” Science,Technology & Human Values, 38(6): 773-800.

Morris, W. 1890/2008. News from Nowhere. London, UK: Forgotten Books.

 

Πηγή άρθρου: http://estsjournal.org