Στις 11 με 13 Ιουλίου 2014 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στην Ερμούπολη της Σύρου το 9^ο Σεμινάριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας με θέμα το ρόλο της τεχνολογίας και της καινοτόμου επιχειρηματικότητας στη μετά την κρίση εποχή. Το Σεμινάριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας αποτελεί ένα σημαντικό «φόρουμ διαλόγου» για την αποτύπωση και διαμόρφωση προτάσεων πολιτικής σε σχέση με την Κοινωνία της Πληροφορίας. Διοργανώνεται σε ετήσια βάση στη Σύρο, εδώ και σχεδόν μία δεκαετία.

Πρόκειται για ένα διεπιστημονικό σεμινάριο με ιδιαίτερη έμφαση στην ενεργό συμμετοχή των παρευρισκομένων και την –κατά το δυνατόν- ομότιμη ανταλλαγή απόψεων των συμμετεχόντων. Η θεματολογία άπτεται των εξελίξεων στο χώρο της Κοινωνίας της Πληροφορίας, όσον αφορά, αφενός τις πολιτικές και τη νομοθεσία και, αφετέρου, τις αγορές και τα κοινωνικά φαινόμενα που δημιουργούνται γύρω από τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).

Το Σεμινάριο του 2014 είχε ως κεντρικό στόχο να εξετάσει τον ρόλο που διαδραμματίζουν η τεχνολογία και η επιχειρηματικότητα στη μετά την κρίση εποχή και, ιδιαίτερα, στο ελληνικό περιβάλλον. Η έννοια, έκταση και το είδος της κρίσης, καθώς και ο βαθμός στον οποίο έχει παρέλθει, δεν αποτελούν κεντρικό θέμα του Σεμιναρίου, παρά μόνο το συμφραζόμενο στο οποίο τίθεται το ερώτημα «με ποιους τρόπους μπορεί να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο και χωρίς αποκλεισμούς μοντέλο ανάπτυξης».

Το ερώτημα που θέτει το Σεμινάριο βρίσκεται στην καρδιά της ευρωπαϊκής συζήτησης για την έξοδο από την κρίση και την μετά από αυτήν εποχή. Αυτό αντανακλάται στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική 2020¹, ιδίως στη μεσοπρόθεσμη έκθεση² για την πρόοδο των Κρατών Μελών(ΚΜ) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης(Ένωση) εν γένει, σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί το 2010, η οποία εκδόθηκε νωρίτερα μέσα στο 2014. Η καινοτομία και η χρήση των ερευνητικών αποτελεσμάτων από τον επιχειρηματικό κόσμο αποτελεί βασικό πυλώνα της προσπάθειας για μία έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, όπως σχεδιάζεται από τα ΚΜ και την Ένωση³.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, στο πλαίσιο αυτό, η προέλευση, λειτουργία και χρήση κεντρικών δεικτών επιδόσεων(Key Performance Indicators), προκειμένου να αξιολογηθεί η πρόοδος της χώρας σε σχέση με αναπτυξιακούς στόχους, είτε αυτοί οι δείκτες προέρχονται από την Ένωση, είτε από κάποιο διεθνή οργανισμό, είτε αποτελούν απόρροια εθνικής πολιτικής. Πολύ συχνά, οι σχετικοί δείκτες εμφανίζονται αποκομμένοι από το πλαίσιο πολιτικών, τις οικονομικές τους παραδοχές και το θεσμικό συμφραζόμενο στο οποίο αναπτύχθηκαν ή δεν μας παρέχεται κάποια δυνατότητα να αξιολογήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να ενταχθούν μέσα στο ελληνικό πολιτικό και επιχειρησιακό περιβάλλον της δημόσιας διοίκησης ή στο οικοσύστημα των ελληνικών επιχειρήσεων.

Το Σεμινάριο του 2014 ήρθε να θέσει το αναπτυξιακό ερώτημα του πώς παράγονται και ενσωματώνονται στη διοίκηση και στην αγορά πολιτικές ΤΠΕ που μπορούν να ενισχύσουν την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και, συνακόλουθα, την ανάπτυξη. Προκειμένου να πετύχει το στόχο αυτό, προσέγγισε το πρόβλημα από πολλαπλές πλευρές που εκφράζονται στις αντίστοιχες ενότητες του Σεμιναρίου:

Στην πρώτη ενότητα εξετάσθηκαν διάφορες σκοπιές του θεσμικού πλαισίου αναφορικά με την ανοικτή διακυβέρνηση και τα ανοικτά δεδομένα. Ο λόγος που επιλέγονται οι τομείς αυτοί είναι ότι η συζήτηση σε σχέση με την ανοικτότητα έχει δει μία πολύ σημαντική μετατόπιση τα τελευταία χρόνια, που συνεχίζεται και ενισχύεται το τελευταίο χρόνο: η ανοικτότητα δεν αντιμετωπίζεται πλεόν μόνο ως στοιχείο διαφάνειας, αλλά και ως βασικό προαπαιτούμενο ανάπτυξης. Η αναπτυξιακή αυτή δυνατότητα εμπεριέχεται και στη διαφάνεια που λειτουργεί ως εργαλείο για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της δράσης της δημόσιας διοίκησης. Συνολικά, η ανοικτότητα θα πρέπει να ειδωθεί ως ένας καταλυτικός παράγοντας μεταρρύθμισης στην ελληνική κοινωνία, οικονομία και διοίκηση.

Η δεύτερη ενότητα εξέτασε το ζήτημα του κύκλου ζωής της διάδρασης ανάμεσα στην έρευνα, καινοτομία και τεχνολογία και τις πολιτικές για την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Ξεκινώντας από την παραδοχή ότι κλειδί για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας είναι η βελτίωση των τεχνολογικών μέσω παραγωγής, της οργανωσιακής ικανότητας, των δεξιοτήτων και της καινοτομίας και όχι η διαρκής μείωση μισθών, οι ομιλητές της δεύτερης ενότητας εξέτασαν τόσο την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα αυτή τη στιγμή σε σχέση με κεντρικούς δείκτες επιδόσεων, όσο και την ίδια τη μεθοδολογία δημιουργίας, αποτύπωσης και ενσωμάτωσης των σχετικών δεικτών σε πολιτικές για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία.

Η τρίτη ενότητα πραγματεύτηκε το θέμα της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας εντός του σχετικού θεσμικού πλαισίου και της μέτρησής της με τα κατάλληλα εργαλεία.

Η τέταρτη ενότητα εξέτασε μια συγκεκριμένη ενότητα επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα σημαντικής για την Ελλάδα, δηλαδή αυτής του τουρισμού, από μια ιστορική και κοινωνιολογική πλευρά.

Η πέμπτη και τελευταία ενότητα του Σεμιναρίου εξέτασε ορισμένες από τις σημαντικότερες τάσεις (trends) που εμφανίζονται στο χώρο της επιχειρηματικόητας, της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας και της ανοικτότητας εν γένει.

Συμπεράσματα του Σεμιναρίου της Ερμούπολης για την ΚτΠ 2014

Συνοψίζοντας, το Σεμινάριο του 2014 έθεσε και προσπάθησε να δώσει απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

• Πώς/ αν ενσωματώνει το αναπτυξιακό μοντέλο της ΕΕ η ελληνική διοίκηση, ακαδημαϊκός/ ερευνητικό χώρος, τοπική αυτοδιοίκηση, επιχείρηση;

• Πόσο μακριά ή κοντά είμαστε από τις ευρωπαϊκές/ διεθνείς πολιτικές για την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Έρευνας και την ενίσχυση της καινοτομίας για αναπτυξιακούς στόχους;

• Ποιά είναι τα όρια της ελληνικής νομοθεσίας και νομικής θεωρίας για το ανοικτό και πώς μπορούμε να επιτύχουμε παραδειγματικές αλλαγές;

• Πώς μπορεί να λειτουργήσει το ανοικτό ως καταλύτης για τη μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας;

• Πώς κατανοούμε το θέμα των μετρικών στοιχείων για τα ΕΤΑΚ στην Ελλάδα και πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε δίκτυα και συνέργειες για την καλύτερη ενσωμάτωσή τους από τους φορείς σχεδιασμού και άσκησης πολιτικής;

• Ποιά είναι τα κεντρικά χαρακτηριστικά εμβληματικών δράσεων για την ενίσχυση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, ποιος ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ενώσεων επιχειρήσεων και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πώς μπορούμε να αποφύγουμε το φαινόμενο να γίνουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις το «βαμβάκι του 21^ου αιώνα;»

• Τι μας λένε οι ιστορικές και μακροσκοπικές μελέτες για την καινοτομία και το ρόλο της τεχνολογίας στην Ελλάδα, ειδικά στον τομέα του τουρισμού;

• Ποιές είναι οι πιο ενδιαφέρουσες τάσεις που έχουμε σε σχέση με το ανοικτό, την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία και τι μπορούμε να περιμένουμε να δούμε μέσα στην περίοδο 2014-2015 να ενσωματώνεται στις υπάρχουσες πρωτοβουλίες που είδαμε στο Σεμινάριο του 2014;

*Evidence Based Policies( http://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_policy )