Φαίνεται ότι τουλάχιστον σε αυτό το blog δεν γράφω πλέον αρκετά συχνά, και τα τελευταία post πριν από αυτό ήταν τα ίδια: μια αναφορά για πράγματα που είδα και άκουσα στο Wikimania ή το Wikimedia Conference. Ίσως αυτό να με κάνει να δημοσιεύω λίγο περισσότερο από εδώ και πέρα. Ας ξεκινήσω λοιπόν:

Το φετινό συνέδριο, Wikimania ’15, έγινε στην Πόλη του Μεξικού από 17 έως 19 Ιουλίου. Φυσικά υπήρξαν και δυο προ-συνεδριακές ημέρες με μερικά workshops και hackathons. Αυτό ήταν το πρώτο Wikimania στο οποίο ο χώρος του συνεδρίου και τα καταλύματα ήταν στον ίδιο χώρο: το Hilton Mexico City Reforma.

Ο ίδιος έφτασα το βράδυ της Τετάρτης 15 Ιουλίου για να παρακολουθήσω τουλάχιστον την μια ημέρα προσυνδριακών δραστηριοτήτων. Ένα από τα workshops που παρακολούθησα ήταν Learning SQL with Quarry, σχετικά με την χρήση του Quarry, μιας υπηρεσίας που επιτρέπει την εκτέλεση SQL querries στην βάση δεδομένων της Wikipedia, κάτι που είχα ήδη χρησιμοποιήσει αλλά το workshop με βοήθησε περισσότερο (etherpad). Ένα άλλο, είχε να κάνει με την Extension:Graph που επιτρέπει την αυτόματη δημιουργία γραφημάτων εντός wiki, με τη βιβλιοθήκη Vega. Ομοίως είχα πειραματιστεί με αυτό στην ελληνική Βικιπαίδεια, αλλά εδώ έλυσα απορίες μου και είδα νέες δυνατότητες.

Το κυρίως συνέδριο ξεκίνησε το πρωί της Παρασκευής με την εναρκτήρια ομιλία από την Lila Tretikov, Διευθύντρια του Ιδρύματος Wikimedia. Χρησιμοποίησε μεταφορές για να περιγράψει το κίνημα ως δέντρο (και ανάφερε τρεις φορές τη προσευχή για το «σύνολο της ανθρώπινης γνώσης»). Μετά από ένα αρκετά μακρύ γενικό μέρος έφτασε σε ορισμένα συγκεκριμένα θέματα, όπως ο Visual Editor που έχει τώρα μια μεγαλύτερη ομάδα ανάπτυξης. Ένας άλλος στόχος είναι να απαλλαχθούν από πολύ ενοχλητικές εργασίες οι ανθρώπινοι συνεισφέροντες, και να αφεθούν να γίνονται όλο και περισσότερο από ευφυείς μηχανές.

Για όλα αυτά, είπε η Lila, πρέπει να είμαστε τολμηροί και να σπάσουμε τους κανόνες. Η αποτυχία μπορεί να συμβεί, αλλά πρέπει να την κατανοήσουμε ως αποτέλεσμα των απαραίτητων πειραμάτων και δοκιμών. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για το πώς μαθαίνουμε, τόνισε. «Ας κάνουμε αυτό που έχουμε αυτό το υπέροχο κήπο, για άλλα 1000 χρόνια.» Σε περισσότερο αναλυτικό επίπεδο, απευθυνόμενη σε γενικό κοινό ουσιαστικά προσπάθησε να μιλήσει για την απέχθεια προς την αλλαγή που έχει η κοινότητα, και που είδαμε αρκετά έντονα τον τελευταίο χρόνο.

Ένα από τα πρώτα sessions που παρακολούθησα ήταν μια παρουσίαση των περισσότερο εντυπωσιακών project που εκτελέστηκαν από τα Wikimedia Chapters ανά τον κόσμο, δραστηριότητες που έφεραν χρήστες ή δημιούργησαν περιεχόμενο. Ανάμεσά τους, το WikiCheese, που ανακηρύχθηκε δια βοής το περισσότερο cool. Οργανωμένη και επαγγελματική φωτογράφηση δεκάδων ειδών τυριών με ανέβασμα των φωτογραφιών στο Wikimedia Commons.

Το επόμενο session στο οποίο κινήθηκα ήταν με νομικά ζητήματα. Η πρώτη παρουσίαση ήταν από τη νομική ομάδα του Ιδρύματος Wikimedia (η οποία πρόσφατα δημοσίευσε την Transparency Report) που παρουσίασε το πως ανταποκρίνεται σε νομικά ζητήματα, όπως αιτήματα αφαίρεσης περιεχομένου ή προσωπικών πληροφοριών. Μεταξύ υποθέσεων από όλο τον κόσμο αναφέρθηκε και στη γνωστή ιστορία με τον Θεόδωρο Κατσανέβα. Η επόμενη ήταν «Τι σημαίνει “ελεύθερο” στο Wikimedia«, σχετικά με την κατάσταση αδειοδότησης (κυρίως) αρχείων στα εγχειρήματα του Wikimedia, την εκστρατεία/διαδικασία για δημιουργία μεταδεδομένων περιγραφής και άδειας για τα αποθηκευμένα αρχεία (στην οποία συμμετείχα κι εγώ), και τις διαφορές μεταξύ των αδειών Creative Commons 4.0 από τις προηγούμενες 3.0.  Ένα από τα συμπεράσματα: είναι δύσκολο να ξέρουμε πόσα αρχεία έχουμε υπό ποιο μοντέλο αδειοδότησης.

Η τελευταία σε αυτό το session είχε να κάνει με την αναθεώρηση της πνευματικής ιδιοκτησίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και όλο το παρασκήνιο για την προώθηση ωφέλιμων τροπολογιών, μέχρι τη διάσωση της Ελευθερίας Πανοράματος στις χώρες όπου ισχύει,  και τι μπορεί να γίνει στο μέλλον. Και εδώ γνώριζα κάποια πράγματα αφού μου είχε ζητηθεί από τον ομιλούντα να κάνω κάποιες επαφές με ευρωβουλευτή πριν την αρχική ψήφιση στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων, αλλά αυτή η παρουσίαση έδινε πολύ ωραία την πλήρη εικόνα.

Σε επόμενο session,  σχετικά με την εκπαίδευση, είχα προσκληθεί στο Pitfalls, Protocols and Prior Planning: a Panel on Making the Most of the Education Program στο οποίο βικιπαιδιστές από αρκετές χώρες είχαμε από ένα λεπτό χρόνο για να δώσουμε, από ένα σημείο προσοχής και από μία καλή πρακτική, για τη διενέργεια εκπαιδευτικών project. Ενδιαφέροντα όλα όσα ακούστηκαν, ρίξαμε και λίγο γέλιο.

Την επόμενη μέρα, παρακολούθησα ένα πάνελ Ask the Designers με τη σχεδιαστική ομάδα του WMF, και ένα μέρος της παρουσίασης για την σημερινή και αυριανή) κατάσταση των Wikidata, κάποια πράγματα για το Flow, το υπό σχεδιασμό σύστημα συζητήσεων για το MediaWiki, και ξανά μπόλικες συζητήσεις για το Wikidata. Οι απογευματινές παρουσιάσεις είχαν άλλη χροιά: Αρχικά μια παρουσίαση για νομικούς ή άλλους περιορισμούς -εκτός των πνευματικών δικαιωμάτων– που μπορεί να έχουν ως αντικείμενο περιεχόμενο της Βικιπαίδειας. Μετά, (μάλλον προσωπικές) παρατηρήσεις για την επιτυχή και σωστή χρήση φωτογραφιών από τα Wikimedia Commons (με παράδειγμα τις εικόνες από τα Wiki Loves Monuments) για τη δημιουργία εμπορικών αντικειμένων (εδώ ημερολόγια). Ομολογώ ότι εδώ δεν έμαθα κάτι :-). Τρέχοντας σε άλλη αίθουσα όμως, παρακολούθησα μια πολύ καλή παρουσίαση για την χρήση τεχνητής ευφυίας στην ποιοτική ανάλυση επεξεργασιών στη Βικιπαίδεια. Μετά, μια εξίσου ενδιαφέρουσα παρουσίαση για το μέλλον της κατασκευής προτύπων mediawiki, με πιθανές νέες κατευθύνσεις ως προς την σύνταξη κώδικα, χρήσης παραμέτρων, και διαχείρισης και κατασκευής τους μέσα από το Visual Editor (!).

Μια τελευταία κύρια ομιλία για την ημέρα, ήταν από τον Luis von Ahn, εφευρέτη των captcha και ιδρυτή και ιδιοκτήτη του Duolingo, μιας πλατφόρμας δωρεάν εκμάθησης ξένων γλωσσών. Ενδιαφέρον είναι ότι παραδέχεται ότι τα captcha είναι ενοχλητικά για πολλούς και κάνουν αδύνατο να χρησιμοποιηθούν κάποιοι ιστότοποι από άλλους. Το κύριο θέμα τους βέβαια ήταν το Duolingo. Ο ίδιος και ο συνεταίρος του δεν είναι δάσκαλοι ξένων γλωσσών, αλλά έμαθαν γλώσσες και μελέτησαν μεθόδους διδασκαλίας από βιβλία, και δοκίμασαν διάφορες μεθόδους στο λογισμικό τους. Ένα ενδιαφέρον είναι ότι χρήστες από φτωχότερες χώρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να συνεχίσουν να μαθαίνουν, τουλάχιστον κατά 50%. Όπως και αν έχει το Duolingo είναι μια μέθοδος χρήσης τεχνικών όπως των βιντεοπαιχνιδιών ώστε να εθίσουν τους ανθρώπους στο να μαθαίνουν.

Την τελευταία ημέρα του συνεδρίου, από νωρίς έσπευσα για να παρακολουθήσω την παρουσίαση «Making Infoboxes easier to edit and maintain with the help of Wikidata» η οποία τελικά δεν είχε τόση αναφορά στην άντληση των δεδομένων από τα Wikidata όσο στην νέα λειτουργία δόμησης των infoboxes με την επέκταση Capiunto. Αυτή η νέα λειτουργία (ακόμη beta – μη ενεργοποιημένη) θεωρητικά θα κάνει ευκολότερη την δημιουργία ή/και αντιγραφή/μετακίνηση infoboxes από wiki σε wiki.

Η επόμενη παρουσίαση, My life as an autistic Wikipedian, από τον Guillaume Paumier, ήταν μια ανέλπιστη και συγκινητική εξιστόρηση και ανάλυση από ένα πολύ δημιουργικό αυτιστικό άτομο, που έκανε σε ένα μεγάλο μέρος από το ακροατήριο την υπενθύμιση ότι η επικοινωνία μέσα από το διαδίκτυο δεν είναι απλή και αυτονόητη ως προς το τι κατανοεί ή εννοεί ο καθένας, ακόμη και αν δεν είναι αυτιστικός.

Η Revision Scoring Service είναι ένα μετα-εργαλείο το οποίο μπορεί να μαθαίνει και να χρησιμοποιείται από άλλα εργαλεία για να αναλύει σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τις επεξεργασίες σε ένα wiki και να αποφασίζει αν κάτι είναι βανδαλισμός (ή άλλου τύπου προβληματική επεξεργασία) ώστε να αναστρέφεται άμεσα. Η χρήση τέτοιων αυτόματων και ημιαυτόματων εργαλείων απελευθερώνει από μεγάλο όγκο ανάγκης συντήρησης και επιτρέπει στους χρήστες να ασχοληθούν με περισσότερο δημιουργικά πράγματα.

Σε επόμενο session παρουσιάστηκαν προηγούμενες και τρέχουσες περιπτώσεις στις οποίες χρειάστηκε η κοινότητα να κινητοποιηθεί ως αντίδραση σε ζητήματα πολιτικής και νομοθεσίας σχετικά με πνευματικά δικαιώματα, λογοκρισία, ιδιωτικότητα (παραδείγματα είναι το μαύρισμα της Βικιπαίδειας έναντι του νομοσχεδίου SOPA στις ΗΠΑ, αντίστοιχη διαμαρτυρία στην ιταλική Βικιπαίδεια, και προσπάθειες ευρωπαϊκών chapter να προωθήσουν την ελευθερία στη γνώση. Ακολούθως η Ευρωβουλεύτρια του γερμανικού Πειρατικού Κόμματος, Γιούλια Ρέντα, μίλησε για την αναθεώρηση του Copyright στην ΕΕ, και τί να περιμένουμε.

Τρέχοντας σε άλλη παρουσίαση, «Different cultures of Wikipedias: how major projects differ in perceiving quality«, είδα τη σύγκριση μεταξύ Καλών και Προβεβλημένων λημμάτων σε κάποιες από τις μεγάλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Η ανάλυση έδειξε οτι τα λήμματα στη Γαλλική Βικιπαίδεια έχουν περισσότερες υποσημειώσεις/παραπομπές από ότι στη Γερμανική, και ότι η Ιταλική Βικιπαίδεια έχει περισσότερο από τις διπλάσιες εικόνες στα ίδια λήμματα από τις υπόλοιπες Βικιπαίδειες. Αναφέρθηκε από το ακροατήριο ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, καθώς π.χ. στη Γερμανική Βικιπαίδεια είναι συνηθισμένο να τοποθετούνται πολλές παραπομπές στην ίδια υποσημείωση (κατά τη γνώμη μου είναι καλή πρακτική).  Τελευταία παρουσίαση που παρακολούθησα ήταν παρουσίαση project από το Wikimania Hackathon Showcase. Προγραμματιστές που συμμετείχαν, παρουσίασαν ο καθένας, με χρόνο 1-2 λεπτά, εργαλεία που ανέπτυξαν κατά τη διάρκειά του. Μια σύνοψη των 23 εργαλείων βρίσκεται εδώ.

Εννοείται ότι τα παραπάνω αποτέλεσαν μια επιλογή από πολύ περισσότερες παρουσιάσεις που υπήρχαν στο Πρόγραμμα, και η επιλογή μου σε κάποιες περιπτώσεις αποδείχθηκε καλή και σε άλλες θα μπορούσε να είναι καλύτερη.

Η τελευταία ομιλία ήταν όπως πάντα η παραδοσιακή του Jimmy Wales, “State of the Wiki“, συγκριτικά σύντομη. Ο Τζίμι σχολίασε με χιούμορ το βραβείο Erasmus στην Ολλανδία. Πέρυσι, ο Τζίμι είχε ζητήσει για συνδρομή στη σελίδα συζήτησης χρήστη του για μια καλή διαδικασία για τον Βικιπαιδιστή της Χρονιάς. Καθώς δεν έγινε τίποτε ζήτησε περισσότερη βοήθεια, ζητώντας να μην είναι διαγωνισμός δημοφιλίας όπου θα μετράει περισσότερο η αγγλική Βικιπαίδεια. Για το 2015 ο Τζίμι Γουέιλς απένειμε τον τίτλο του Βικιπαιδιστή της Χρονιάς in pectore, δηλαδή μυστικά ώστε να μην κινδυνέψει (προφανώς από τη χώρα του) αυτός ο βικιπαιδιστής. Έκανε και τρεις τιμητικές αναφορές, ανάμεσα σε αυτές η φίλη μου Susanna Mkrtchyan από την Αρμενία, υπεύθυνη για τα γνωστά και παραγωγικά WikiCamp.

Το επόμενο Wikimania, το 2016, θα διεξαχθεί σε ένα χωριό 700 κατοίκων στη Βόρεια Ιταλία, το Εσίνο Λάριο. Τουλάχιστον η ιδέα είναι ενδιαφέρουσα, και δεν θα είναι μια από τα ίδια. Κατά τα άλλα, το φετεινό όπως και όλα τα προηγούμενα Wikimania ήταν ενδιαφέρον και χρήσιμο, όσο δύσκολη και αν ήταν η μετάβαση, παραμονή (jet lag), και η πολυήμερη απουσία από την οικογένεια. Εύχομαι και το επόμενο να είναι εξίσου ενδιαφέρον.

Πηγή: planet.ellak.gr, geraki.gr